Τον μεσαίωνα είχαμε την μετανάστευση των μεν αλβανών στη μεσημβρινή Ελλάδα, των δε βλάχων-Κουτσοβλάχων στην Δ. Μακεδονία και Ήπειρο. Οι πρώτοι εγκαταστάθηκαν στην Στερεά Ελλάδα, Πελοπόννησο και νησιά σαν ξένοι (επίλυδες) και ονομάστηκαν «Αρβανίτες», οι δεύτεροι δε στη Θεσσαλία και γύρω από την Πίνδο μέχρι τη Θεσσαλονίκη και λέγονταν συνήθως Κουτσόβλαχοι, ίσως κατά τους χρόνους της ρωμαϊκής ή βυζαντινής αυτοκρατορίας. Οι δεύτεροι ήλθαν σε επαφή με τους ντόπιους (γηγενείς) πληθυσμούς, παρέλαβαν τον πολιτισμό αυτών, τη γλώσσα και έγιναν επιμιξίες μεταξύ των, σαν χριστιανοί και αυτοί έγιναν τέλος αποδεκτοί από τους ντόπιους και έτσι συνδέθηκαν με τις ίδιες ιστορικές και εθνικές περιπέτειες, όπως ακριβώς και οι «Αρβανίτες» της μεσημβρινής Ελλάδος. Από παλαιό τους εθνικισμό οι Κουτσόβλαχοι διατήρησαν ελάχιστα ήθη και έθιμα.
Επιδρομές και αποικήσεις στη Μακεδονία, Δ. Μακεδονία, Ηπείρο-Θεσσαλία γίνονταν κατά τον Μεσαίωνα και από τους Βουλγάρους. Αυτοί ήρθαν από την Χερσόνησο του Αίμου, από τις χώρες του Βόλγα ποταμού, κυρίως τους χρόνους της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας τον 7ο αιώνα (600-700 μ.Χ.) ανήκαν στην ουνική ή ουγγρική φυλή.
Ορμώμενοι από τα μέρη αυτά, έκαμαν συχνές επιδρομές στη Μακεδονία-Ήπερο-Θεσσαλία, άλλοτε νικούσαν και άλλοτε νικούνταν από τους Βυζαντινούς. Μεγάλη πανωλεθρία έπαθαν από τον αυτοκράτορα Βασίλειο τον Β΄ (Βουλγαροκτόνο). Οι επιδρομές έγιναν:
i. Το έτος 809 με αρχηγό τον Κρούμο εκδιώχθηκαν το έτος 810.
ii.Το 893 με αρχηγό τον Συμεών εκδιώχθηκαν από τον Νικηφόρο Φωκά.
iii. Το έτος 963 οι Βούλγαροι συμμαχούν με τους Βλάχους με αρχηγό των Βλάχων των Σίσμαν, που ονομάστηκε στην πόλη Αχρίδα «Τσάρος της Μακεδονίας και Αλβανίας».
iv. Το έτος 1186 ο Ιωάννης και Πέτρος Ασσάν ίδρυσαν μετά των Βουλγάρων το «Μεγα-βλαχο-βουλγαρικό κράτος» του οποίου ο ηγεμόνας ονομάζονταν «Τσάρος Βουλγάρων και Ελλήνων». Το κράτος τούτο περιλάμβανε την Βουλγαρία και όλη τη Μακεδονία μέχρι Ήπειρο. Έζησε το κράτος αυτό μέχρι το 1260.
Στην Ήπειρο όπως γνωρίζουμε, ιδρύθηκε μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους το 1204 μ.Χ., το «Δεσποτάτο της Ηπείρου, που είχε περιορισμένα σύνορα προς την Ανατολή. Μόλις το 1222 μ.Χ. ο Δεσπότης της Ηπείρου Άγγελος Κομνηνός κυρίευσε τη Θεσσαλονίκη από τους Φράγκους. Ο Δεσπότης αυτός χρίστηκε τότε Αυτοκράτορας. Το κράτος τούτο περιελάμβανε την Ήπειρο, παλιά και νέα Θεσσαλία και Μακεδονία. Το κράτος των Βουλγάρων-Βλάχων διαλύθηκε οριστικά από τους Τούρκους το έτος 1390 μ.Χ. στη μάχη του Κοσσυφοπεδίου και έγιναν βιλαέτια τούρκικα. Η θέση των χωριού μας είναι τέτοια που επηρεάζονταν ανέκαθεν από γεγονότα και συμβάντα των χρόνων εκείνων. Γι’ αυτό γράφονται και τα λήμματα αυτά.
Οι Σλάβοι μάλιστα οι Σέρβοι έκαναν και αυτοί επιδρομές και αποικήσεις στη Μακεδονία κατά τον Μεσαίωνα (13ον-14ον αιώνα). Ήταν κάτοικοι της Άνω Μοισίας, που τη χώρα αυτή την έδωσε σ’ αυτούς ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Ηράκλειος, όταν προωθούμενοι από βορρά έφτασαν στις χώρες του βυζαντινού κράτους.
Οι Σέρβοι αυτοί τον 13ο αιώνα (1200-1300 μ.Χ.) ίδρυσαν και αυτοί με τη σειρά τους το «Μέγα Σερβικόν κράτος» με αρχηγό (Ζουμπάνο) τον Στέφανο Νεμάνια. Το κράτος αυτό έφτανε από Δυρράχιο (αρχαία Επίδαμνο) μέχρι την Οχρίδα (σήμερα Σκόπια) και από τον Στρυμώνα ποταμό μέχρι της Θεσσαλίας και Ηπείρου-Αιτωλοακαρνανίας (Ναύπακτο). Πρωτεύουσα είχε τα Σκόπια.Στη μεγάλη ακμή έφτασε επί βασιλείας του Στέφνου Δουσάν (1331-1355) μ.Χ., ο οποίος είχε ονομαστεί «Τσάρος και Αυτοκράτορας των Σέρβων και Ελλήνων», και όταν το Βυζαντινό κράτος βρίσκονταν σε άθλια κατάσταση και έτοιμο να καταρρεύσει, ήταν σε μεγάλη παρακμή - αδυναμία, έτοιμο να πέσει. Το κράτος αυτό διαλύθηκε από τους τούρκους το 1390 στη μάχη του Κοσσυφοπεδίου, έγινε τούρκικο βιλαέτι. Τα χρόνια της κατάληψης των μερών μας από τους βουλγάρους και Σέρβους ήταν της προϊστορικής εποχής από άποψη πολιτισμού. Οι ξένοι (επίλυδες) κάτοικοι που ήρθαν από τους λαούς αυτούς ήταν κατά το πλείστον νομάδες κτηνοτρόφοι, λιγότερο γεωργοί και καθόλου έμποροι και τεχνίτες. Ακολουθούσαν συνήθως τις κοιλάδες των ποταμών και τα λιβάδια των βουνών, όπου τα κοπάδια τους έβρισκαν τροφή. Δεν είχαν ανάγκη εμπορικών οδών, μεγάλων δρόμων και πόλεων, ούτε κάστρων και φρουρίων ισχυρών. Κατέφευγαν στα δάση, τα πυκνά και παρθένα.Κοινωνικά βρίσκονταν στην παλιά πατριαρχική κατάσταση. Αρχηγός της φυλής ήταν συνήθως ο μεγαλύτερος σε ηλικία ή ο πιο ισχυρός - δυνατός της φυλής, της κοιλάδας του λιβαδιού, της Ζουμπανίας, εξ ου και το όνομα Ζουμπάνι, χωριό Πεντάλοφο Κοζάνης, αρχαία λεγόταν Πετρόβουνο, πράγμα που είναι. Κάτω από την κυριαρχία των Βουλγάρων και Σλάβων-Σέρβων, το χωριό μας και η Ήπερος παρέμειναν επί μια 100ετηρίδα υπό την κυριαρχία τους. Σ’ αυτό οφείλονται τα πολλά σλάβικα τοπωνύμια στο χωριό μας, που παρέμειναν μέχρι σήμερα, π.Χ. Βαρτόπα, Γκόλιο, Σιμπινίκο, Βέργο, Κοτάρια, Ντίσινο, και η κατάληξη -οβο- που σημαίνει τόπος με αφθονία, Σμοκός = στρούγκα κ.λπ.